ağartmaq

ağartmaq
f.
1. Ağ rəngə boyamaq, ağ rəng çəkmək. Divarları ağartmaq. Tavanı ağartmaq. Kətan tufliləri ağartmaq. // Ağ şeyə sürtüb batırmaq. Üst-başını divara sürtüb ağartmaq.
2. Soldurmaq, rəngini qaçırtmaq. Günün altında çox gəzib paltarını ağartmaq.
3. Sürtüb təmizləmək, silib təmizləmək, pasını açmaq, sürtüb parıldatmaq. // Qalaylamaq. Qazanı ağartmaq. // Təmizləyib düzəltmək, qaydaya salmaq. <Safo> həmişə Alo ilə birlikdə . . taxıl əkir, balaca xırmanı ağardır, soyuq aylar düşmədən . . dolanıb kəsb etməyə başlayırdı. S. R..
4. Üzünü köçürmək, təmiz yazmaq. Verdiyev məruzəsinin üzünü on bir dəfə ağartdı, yenə ürəyi qızmadı. M. C..
5. məc. Aşkar etmək, açıb demək, üstünü açmaq, ifşa etmək, üzə vurmaq (bəzən «açıbağartmaq» şəklində işlənir). <Məmmədvəli:> . . Yola düşdüm, gördüm sovqatımın çoxu gedibdir, bilmədim motalı kim apardı, yağ necə oldu, qaymağı kim yedi. . Heç açıb-ağarda da bilmədim. N. V.. Biri səbəbsiz ağlar; Biri bərk yıxılanda üzə vurmaz, ağartmaz. R. R.. <Tapdıq> qaşlarını çatıb fikirləşdi: «Yaxşı, vursam, deyəcəklər «Aha, oğru sənsən ki?» Yox, açıb-ağartmaq lazım deyil. . » M. C..
6. Bir sıra isimlərə qoşularaq mürəkkəb feil və ifadələr düzəldilir; məs.: baş ağartmaq, dişlərini ağartmaq, göz(ünü) ağartmaq, üzünü ağartmaq.

Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 2009.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • ağartdırmaq — «Ağartmaq»dan icb. Divarları ağartdırmaq. – <Evin qadınları> mis qab qacağı qalayçıya göndərib ağartdırar, saxsı qab qacağı quyu üstə töküb . . pak edərdilər. H. S …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • diş — is. 1. Yeyilən şeyi tutmaq, dişləmək, xırdalamaq və çeynəmək üçün ağızda olan sümük törəmə. Uşağın dişi çıxır. Dişi ağrımaq. Dişi ilə tutmaq. Dişi ilə qoparmaq. Dişi qamaşmaq. Dişlərini xırçıldatmaq. Ağıl dişi – iyirmi yaşdan sonra çıxan axırıncı …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • göz — is. 1. İnsan və heyvanda görmə orqanı. Qara gözlər. Ala gözlər. İri göz. – Xumar xumar baxmaq göz qaydasıdır; Lalə tək qızarmaq üz qaydasıdır. M. P. V.. Arvad . . yaşarmış gözlərini silib ərinin qabağında döyükə döyükə qaldı. S. Rəh.. Göz ağı… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • üz — is. 1. İnsan başının qabaq hissəsi; surət, sifət, çöhrə, sima. Üzünün ifadəsi. Qəşəng üz. – Mərcan bəy diqqətlə Kərbəlayı Qubadın üzünə baxır. Ü. H.. <Qızın> yumru, gözəl üzü və yanaqları açıq sərin havada qızarmışdı. M. İ.. // Heyvan… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • açmaq — f. 1. Qapalı bir şeyin qapağını və s. ni qaldırmaq, götürmək, çıxartmaq. Qazanın ağzını açmaq. Qutunu açmaq. Sandığın qapağını açmaq. // Örtülü bir şeyin örtüyünü qaldırmaq, götürmək, çılpaq etmək. Döşünü açmaq. Başını açmaq. – Niqabın üzdən aç,… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • baş — is. 1. İnsan bədəninin kəllə və sifətdən ibarət olan yuxarı hissəsi. İri baş. Onun başı ilə bədəni arasında tənasüb yoxdur. – Baş bədənin tacıdır, gözlər onun daş qaşı. (Ata. sözü). // Heyvan bədəninin beyin olan yuxarı və ya ön hissəsi. Toğlular …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • saç — is. İnsanın başında bitən tüklər. Qara saç. Xurmayı saç. – Külək <Dürrənin> qumral saçını üz gözünə çırpırdı. S. Vəliyev. <Nərgiz> anasının ona ilk dəfə saç hördüyünü xatırlayırdı. B. Bayramov. // Hörük. <Koroğlu:> Siyah saçlar… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • saç-saqqal — is. Başda, üzdə olan tüklər. Saç saqqalını vurdurmaq. – <Hüseyn:> Mən sizi 6 7 ay əvvəl bir kişi ilə bərabər gəzən görərdim. Onun yıpranmış vücudu, bozarmış saç saqqalı yaşının əllidən artıqlığını bildirirdi. S. H.. Saç saqqalında bir dənə… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • saç-birçək — top. Başda olan saçın, birçəyin hamısı. ◊ Saç birçək ağartmaq – bax saç ağartmaq. Saç birçək dalaşmaq (qoymamaq) – bax saçyolmaya çıxmaq. <Səttar bəy:> Əlavə, Fatma xala ilə Çiçək xanım küçədə saçbirçək dalaşıblar. N. V.. Saçı birçəyi… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • saqqal — is. 1. Kişilərin üzündə və alt çənələrinin üstündə bitən tüklər. Uzun saqqal. Saqqal qoymaq. – <Məşədi İbad:> Hə. . . Çünki mən saqqalıma həna qoyuram, elə bildim ki, sən də saçına həna qoyursan. Ü. H.. <Musa:> Saqqal yalnız üzü örtən …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”